Święto Konstytucji 3 Maja

W trakcie rozbiorów obchodzenie rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja zostało zakazane przez zaborców. W II Rzeczpospolitej, w kwietniu 1919 r. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja uznano za święto narodowe odrodzonego państwa.

Konstytucja 3-go Maja była nie tylko jedną z pierwszych, była również nowatorska. Miała zlikwidować wady systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jej złotej wolności. Konstytucja wprowadziła między innymi polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa i w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny.

Konstytucja zniosła liberum veto, wolność szlachecką, która pozwalała pojedynczemu posłowi zrywać obrady sejmu i unieważniać wszystkie uchwały większości. Zdaniem dwóch współautorów Konstytucji, Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja była "ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny".
Nowatorska konstytucja była nie do przyjęcia dla ościennych wrogów. Zbrojna interwencja Rosji, poparta przez Prusy oraz konfederację targowicką zakończyła się drugim rozbiorem i unieważnieniem trzeciomajowej konstytucji po 14 miesiącach i 3 tygodniach jej obowiązywania. Po utracie niepodległości w roku 1795, przez 123 lata rozbiorów, przypominała o niepodległości Polski.

Po II wojnie światowej 3 Maja przestał być świętem narodowym, a wszelkie próby manifestacji patriotycznych w tym dniu były tłumione. W 1990 roku nowo wybrane Sejm i Senat proklamowały 3 Maja świętem państwowym.

Źródło: MSWiA / Foto: Muzeum Narodowe w Warszawie fot. Piotr Ligier.

asp. Łukasz Porębski