W Poznaniu uczczono 104. rocznicę wybuchu powstania wielkopolskiego

Centralne uroczystości z udziałem przedstawicieli władz państwa, władz regionu i lokalnych władz samorządowych, a także świata nauki, duchowieństwa, wojska oraz kombatantów i harcerzy odbyły się we wtorek wieczorem przy pomniku Powstańców Wielkopolskich.

Prezydent Andrzej Duda w liście oczytanym przez ministra Andrzeja Derę napisał, że 104 lata temu powstańcy wielkopolscy podjęli walkę o prawo samostanowienia, o wolność oraz o przynależność regionu do odrodzonej ojczyzny. "Powstanie wielkopolskie z lat 1918-1919 odegrało fundamentalną rolę dla kształtowania się granic odrodzonej Niepodległej. Zwycięstwo to zagwarantowało naszemu młodemu państwu trwały pokój na Zachodzie, co było kluczowe również dla obrony ojczyzny przed najazdem ze Wschodu" – napisał prezydent. Jak zauważył, świadomość wagi zrywu Wielkopolan dla II Rzeczpospolitej ma też wymiar aktualny, wobec wydarzeń i procesów, które wstrząsają obecnie naszą częścią Europy.

"Tradycje powstańcze są dla nas powodem do słusznej dumy, a zarazem ważną lekcją historii, z której czerpiemy inspirację do służby naszej obecnej wolnej Polsce” – podkreślił w liście prezydent.

Dodał, że "w codziennej, rzetelnej pracy na rzecz dobra wspólnego bezcennym dziedzictwem jest etos organicznikowski, a Wielkopolanie pozostają wzorem, jak harmonijnie łączyć gorący patriotyzm i dążenie do wolności z rozwagą i wytrwałością w podejmowanych wysiłkach". Prezydent wyraził nadzieję, że te wartości "będą przyświecać nam w budowaniu silnej i bezpiecznej Rzeczypospolitej".

Andrzej Duda podkreślił, że to dzięki przodkom i poprzednikom dzisiejszych mieszkańców Poznania i Wielkopolski historyczna kolebka państwowości polskiej po 123 latach zaborów znalazła się w granicach Rzeczypospolitej. "Wolna Polska zawsze będzie czcić te wspaniałe zasługi i przekazywać wiedzę o nich młodym pokoleniom rodaków" - zapewnił.

Prezydent przypomniał, że dobiega końca narodowy jubileusz 100-lecia odzyskanej niepodległości.

"Przez minione pięć lat wspominaliśmy wydarzenia sprzed wieku, kiedy nasz kraj powrócił na mapę polityczną Europy. Oddawaliśmy cześć sześciu ojcom niepodległości i milionom Polaków, którzy walką i pracą przyczynili się do odrodzenia, obrony i odbudowy własnego suwerennego państwa. Przywracaliśmy też należną rangę wielu wydarzeniom, które miały szczególnie doniosłe znaczenie w tamtych czasach. Należało do nich powstanie wielkopolskie, dla uczczenia którego, na wniosek tutejszej społeczności, zostało ustanowione nowe święto państwowe, które dzisiaj obchodzimy po raz drugi” – napisał.

Wyraził przekonanie, że nowe święto "pozostanie piękną pamiątką jubileuszu 100-lecia, a dzień 27 grudnia już zawsze będzie przypominać wszystkim nam, Polakom, o heroicznym i zwycięskim zrywie Wielkopolan".

Marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak podkreślił, że obchody kolejnych rocznic wybuchu powstania to okazja do wyrażenia wdzięczności dla tych, którzy w 1918 roku sięgnęli po broń. Wskazał, że to oni wywalczyli dla nas wolną Wielkopolskę i niepodległą Polskę w kształcie, którego nie gwarantowały ówczesne, powojenne porozumienia.

Woźniak podkreślił, że historia zrywu Wielkopolan to "historia niezwykle budująca w skali uniwersalnej". "Victoria wielkopolska była ostatnim akordem wieńczącym pracę kilku pokoleń, pracę organiczną, mniej atrakcyjną w powszechnym przekazie, ale za to jakże skuteczną" – powiedział.

"Od lat wspólnie zastanawiamy się, co zrobić, żeby historię wielkopolskiej insurekcji, metodycznie zaplanowanej i doskonale przeprowadzonej, pokazać w atrakcyjny sposób. Konsekwentnie, kropla po kropli drążymy skałę i żłobimy w niej trwałe miejsce dla jednego z nielicznych przecież polskich zrywów niepodległościowych zakończonych zwycięstwem" – dodał marszałek województwa wielkopolskiego.

Woźniak podkreślił, że "czas zacząć karmić narodową duszę sukcesami, nie porażkami, poczuciem dumy, a nie rozmaitymi fobiami i uprzedzeniami".

"Tak wiele dziś, wobec licznych zagrożeń, znaczy silna wspólnota, odpowiedzialna za siebie i swoich partnerów. By móc skutecznie zło dobrem zwyciężać – tak jak zwyciężyli nasi przodkowie, wielkopolscy powstańcy. Cieszę się, że pamięć o nich znajdzie w Poznaniu, stolicy Wielkopolski swój nowy dom" – powiedział.

Wielkopolski samorząd 1 stycznia 2023 roku przejmie od samorządu Poznania Wielkopolskie Muzeum Niepodległości (WMN), któremu podlega Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. To samorząd regionu wybuduje nową siedzibę muzeum upamiętniającego zbrojny czyn Wielkopolan. Nowe muzeum powstanie u stóp Wzgórza Św. Wojciecha w Poznaniu. Według obecnych szacunków inwestycja będzie kosztować przeszło 376 mln zł. Władze wielkopolskiego samorządu chcą rozpocząć budowę w 2023 r.

Marek Woźniak podkreślił też, że pamięć o insurekcji "nie może sprowadzać się o jednego dnia w roku". Podziękował wszystkim, którzy dbają o nią przez cały rok, upowszechniają wiedzę o powstaniu, opiekują się powstańczymi grobami, zaszczepiają w młodzieży zamiłowanie do historii. "Idea naszych przodków powinna być bowiem bliska zwłaszcza młodym ludziom, którzy chcą żyć w państwie otwartym i wolnym. Ten przekaz, mimo upływu 104 lat, jest wciąż aktualny. Każdego dnia mamy obowiązek pielęgnować wolność, naszą wspólną i tę indywidualną" – powiedział.

Uroczystość przy pomniku Powstańców Wielkopolskich była kulminacją centralnych obchodów 104.rocznicy rozpoczęcia zwycięskiej insurekcji w stolicy regionu. Przez cały dzień w Poznaniu odbywały się wydarzenia związane z rocznicą. Przy pomniku 15. Pułku Ułanów Poznańskich, zorganizowano obozowisko powstańcze z udziałem rekonstruktorów; chętni mogli zobaczyć replikę samolotu Fokker D.VII. W mieście zorganizowano koncerty i marsze.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 r. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)

autorzy: Rafał Pogrzebny, Anna Jowsa

ajw/ rpo/ aszw/