Do Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 spływają pamiątki z kraju i ze świata

Nowy gmach muzeum wraz z wystawą stałą o powierzchni 3 tys. mkw. zostanie wybudowany w sąsiedztwie Wzgórza św. Wojciecha i Cmentarza Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu, gdzie spoczywają m.in. prochy generała Stanisława Taczaka, pierwszego naczelnego dowódcy Powstania Wielkopolskiego. Wystawa stała i całe nowe Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 mają być gotowe do grudnia 2026 roku.

Do przekazywania lub wypożyczenia pamiątek do nowej siedziby muzeum zachęca, także za pośrednictwem mediów społecznościowych, marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak.

„Przekazanie swoich pamiątek to wyjątkowa okazja, aby połączyć się z historią naszego regionu i pomóc w utrwaleniu dziedzictwa powstania wielkopolskiego. Pamiątki takie jak fotografie, dokumenty i przedmioty codziennego użytku są niezwykle cenne dla muzeum i pomagają nam poznać historię naszego regionu. Dzięki naszym wspólnym działaniom możemy pomóc w utrwaleniu i upowszechnieniu wiedzy o naszej historii dla przyszłych pokoleń” – podkreślił Woźniak w zaproszeniu.

Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 jest oddziałem Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu (WMN). Dyrektor tej instytucji Przemysław Terlecki powiedział PAP, że pamiątki przekazują i wypożyczają rodziny powstańców nie tylko z Wielkopolski i nie tylko z kraju.

„Trafiają do nas artefakty o istnieniu których nie mieliśmy nawet pojęcia. Z pewnością ubogacą one opowiadaną w naszym muzeum opowieść. Przypomnimy historie, których nikt inny w Polsce nie przypomina” – powiedział PAP Terlecki.

Dyrektor zdradził, że wśród historii, które będzie można przypomnieć dzięki przekazanym pamiątkom będzie chociażby ta o Polskim Białym Krzyżu, organizacji powstałej dzięki staraniom Heleny Paderewskiej, żony Ignacego Jana Paderewskiego. „Ta historia pokazuje, że Helena Paderewska nie stała w cieniu męża - organizowała potężną pomoc dla ofiar I wojny światowej, wspierała świadomość narodową, służyła wsparciem po odzyskaniu przez Polskę niepodległości” - powiedział.

Polski Biały Krzyż finansował zakup żywności, odzieży, leków dla polskich ofiar wojny i ich rodzin. Środki pochodziły m.in. z kwest i koncertów charytatywnych organizowanych w USA. Na koncertach grał Ignacy Jan Paderewski. Terlecki przypomniał, że w trakcie tych wydarzeń rozprowadzane były też lalki-szmacianki produkowane na zlecenie Heleny Paderewskiej w Paryżu przez pracownię artystyczną Stefani Łazarskiej.

„Jesteśmy w trakcie rozmów z kolejnymi ofiarodawcami, spodziewamy się niezwykłych rzeczy, niezwykłych pamiątek. Niedawno pani z Wiednia przekazała nam kilka kartonów przedmiotów. Cały czas zgłaszają się do nas kolejne osoby, nieco rzeczy kupiliśmy” – powiedział.

Zastępca dyrektora WMN Anna Sochacka powiedziała PAP, że znacząca część przekazywanych i wypożyczanych rzeczy to przedmioty codziennego użytku sprzed przeszło wieku: meble, instrumenty muzyczne, zastawy stołowe, sztućce, także książki i podręczniki.

„Owszem, otrzymujemy i kupujemy artefakty związane bezpośrednio z czynem zbrojnym: broń, elementy umundurowania i wyposażenia, odznaki. Nasze muzeum ma jednak przypominać nie tylko sam czas powstania. Chcemy pokazać, że jego bohaterowie to byli ludzie z krwi i kości, ukazać rzeczywistość, w której żyli przed powstaniem i już po nim. Dlatego tak ważne dla nas są także te mniej powstańcze pamiątki” – powiedziała.

Sochacka podkreśliła, że wszelkie dary i depozyty są pieczołowicie przechowywane w odpowiednich warunkach do czasu postawienia nowej siedziby muzeum. Zapewniła, że w muzealnych magazynach jest miejsce zarówno na przekazane meble, jak i na drobne pamiątki. Część darów, głównie dokumenty, już zostało skierowanych do konserwacji.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Do połowy stycznia wyzwolono większą część Wielkopolski. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 roku. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski. Na jego mocy do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)

autor: Rafał Pogrzebny

rpo/ dki/